دو ابرنواختر درخشان در یک کهکشان خیره کننده
دو ابرنواختر درخشان در یکی از کهکشانهایی که توسط تلسکوپ فضایی هابل شکار شده مشاهده شده است.
|
به گزارش ایسنا و به نقل از سایتک دیلی، تقریباً در فاصله ۸۵ میلیون سال نوری از زمین، در صورت ترازو(Libra)، یک کهکشان زیبا به نام "NGC ۵۸۶۱" قرار دارد که تصویر آن توسط تلسکوپ فضایی هابل شکار شده است. کهکشان "NGC ۵۸۶۱" یک کهکشان مارپیچ متوسط است. ستاره شناسان اکثر کهکشانها را بر اساس مورفولوژی(ریخت شناسی) آن طبقه بندی میکنند. به عنوان مثال، کهکشان راه شیری یک کهکشان مارپیچی بسته است. یک کهکشان مارپیچ متوسط به شکلی است که انگار در میان یک کهکشان مارپیچ بسته قرار دارد و به نظر میرسد که دارای یک ساختار میلهای مرکزی است. دوابرنواختر مذکور موسوم به "SN۱۹۷۱D" و "SN۲۰۱۷erp" در این کهکشان مشاهده شدهاند. ابرنواخترها انفجارهای قدرتمند و درخشانی هستند که میتوانند آسمان شب را روشن کنند. پرجرمترین ستارههای عالم، زندگی خود را با انفجاری عظیم به نام ابرنواختر(Supernova) به پایان میبرند. یک ابرنواختر زمانی رخ میدهد که یک ستاره در حال مرگ شروع به خاموش شدن میکند. آنگاه بهطور ناگهانی منفجر شده و مقدار بسیار زیادی نور تولید میکند و در پس خود یک هسته کوچک نوترونی به جای میگذارد. نوترون سنگینترین ذره در فضا است. مقداری نوترون به اندازه یک سر سوزن میتواند هزاران تن جرم داشته باشد. ستاره، ماده خود را به سوی فضا پرتاب میکند و ممکن است درخشندگی آن چند روزی از کل یک کهکشان هم بیشتر باشد. هنوز هم میتوان بقایای درخشان ستارههای منفجر شده را که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیدهاند، دید. ابرنواخترها نادر هستند. در کهکشان خودمان بهطور میانگین در هر قرن یک یا دو ابرنواختر رخ میدهد که برخی از آنها نیز در پس غبار کهکشان پنهان میشوند. آخرین ابرنواختر قطعی که در راهشیری دیدهشد، ابرنواختر کپلر در سال ۱۶۰۴ میلادی بود. اما اخترشناسان، بهخصوص رصدگران آماتور، تعداد بسیار بیشتری را در دیگر کهکشانها یافتهاند. درخشانترین ابرنواختر که تاکنون ثبت شده احتمالاً "SN ۱۰۰۶" بوده است. ابرنواختری که از ۳۰ آوریل تا اول ماه مه سال ۱۰۰۶ میلادی ۱۶ برابر درخشانتر از سیاره زهره بوده است. تلسکوپ فضایی هابل(Hubble Space Telescope) به اختصار "HST" تلسکوپی است که در سال ۱۹۹۰ توسط شاتل "دیسکاوری" در مدار گردش قرار گرفت. نام این تلسکوپ از نام کیهان شناسی به نام "ادوین هابل" گرفته شد. اگر چه هابل اولین تلسکوپ فضایی نبود ولی یکی از بزرگترین و پرکاربردترینها بهشمار میآید. هابل یک برنامه مشترک بین ناسا و سازمان فضایی اروپا بود. برخی معتقدند که هابل مهمترین ابزار ساخته شده در کل تاریخ علم است. دادههای این تلسکوپ در سال ۲۰۱۹ به نگارش تقریباً هزار مقاله علمی منجر شد و همچنان در خط مقدم اکتشاف است. اخترشناسان پیش از پرتاب آن در سال ۱۹۹۰ نمیدانستند عمر کیهان چقدر است؛ ۱۰ میلیارد یا ۲۰ میلیارد سال؟ بررسی ستارههای تپنده توسط هابل این محدوده را کوچک کرد و حالا به دقت میدانیم که جهان ۱۳٫۸ میلیارد سال قدمت دارد. این رصدخانه نقشی محوری در آشکار کردن انبساط شتاب گیرنده کیهان بازی کرد. کشفی که برای محققان جایزه نوبل به ارمغال آورد و شواهد قطعی از وجود سیاهچالههای عظیم در مرکز کهکشانها را فاش کرد.
منبع: ایسنا
|